Đã xuất hiện tín hiệu tích cực đầu tiên trong nỗ lực “rã băng” cho Dự án Nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 9 qua Quảng Trị sau khi Ngân hàng Thế giới (WB) không gia hạn hiệp định vay vốn.

Kế hoạch “giải cứu”

UBND tỉnh Quảng Trị và Bộ Giao thông – Vận tải (GTVT) vừa chốt được những nội dung cơ bản trong phương án tiếp tục triển khai Dự án Nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 9 đoạn từ cảng Cửa Việt đến Quốc lộ 1 (Dự án Nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 9).

Trong Công văn số 2000/UBND-KT vừa gửi tới Bộ GTVT cách đây ít ngày, UBND tỉnh Quảng Trị đề nghị Bộ GTVT trình Thủ tướng Chính phủ cho phép điều chỉnh chủ trương đầu tư và bổ sung nguồn vốn ngân sách nhà nước trong kế hoạch trung hạn năm 2021 – 2025 cho Dự án Nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 9.

Bên cạnh đó, UBND tỉnh Quảng Trị còn đề nghị Bộ GTVT chỉ đạo đơn vị liên quan hoàn chỉnh các giải pháp điều chỉnh thiết kế đã được Bộ GTVT và UBND tỉnh Quảng Trị thống nhất tại cuộc họp ngày 10/4/2023 nhằm giảm thiểu công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) Dự án.

“Sau khi Dự án được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận điều chỉnh, bố trí vốn để tiếp tục thực hiện, chính quyền địa phương cam kết sẽ thực hiện công tác GPMB từ ngân sách địa phương đảm bảo đúng tiến độ”, UBND tỉnh Quảng Trị khẳng định trong Công văn số 2000/UBND-KT.

Quốc lộ 9 đoạn từ cảng Cửa Việt đến Quốc lộ 1 là tuyến giao thông quan trọng phía Bắc của Khu kinh tế Đông Nam Quảng Trị (tỉnh Quảng Trị), kết nối trung tâm tỉnh lỵ là TP. Đông Hà với khu dịch vụ – du lịch Cửa Việt, Khu bến cảng Cửa Việt và các khu đô thị, khu công nghiệp đa ngành phía Bắc Khu kinh tế Đông Nam… Việc đầu tư nâng cấp tuyến đường góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển dịch vụ du lịch, vận tải hàng hóa qua cảng Cửa Việt.

Được biết, tại cuộc họp hôm 19/4, Bộ GTVT và UBND tỉnh Quảng Trị đã thống nhất rà soát, điều chỉnh quy mô mặt cắt ngang phù hợp với điều kiện thực tế về công tác GPMB do địa phương đã và đang thực hiện nhằm hạn chế tối đa mức độ ảnh hưởng đến người dân sinh sống hai bên tuyến; châm chước yếu tố kỹ thuật tại một số vị trí đường cong, đặc biệt là các vị trí trong đô thị, khu đông dân cư để tim tuyến đường thiết kế bám theo tim đường hiện tại…

Dự án Nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 9 là công trình được Thủ tướng Chính phủ cho phép sử dụng vốn dư của Dự án Quản lý tài sản đường bộ Việt Nam (VRAMP, nguồn vốn gồm vốn vay WB và vốn đối ứng của Chính phủ Việt Nam).

Dự án có tổng chiều dài 13,8 km, đi qua địa bàn 2 huyện của tỉnh Quảng Trị là Gio Linh và Cam Lộ, quy mô sau nâng cấp là 4 làn xe, vận tốc 80 km/giờ. Theo kế hoạch ban đầu, thời gian thực hiện Dự án từ năm 2021 đến 2022. Mốc thời gian hoàn thành Dự án Nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 9 vào năm 2022 là rất quan trọng, bởi đây cũng là thời gian WB đóng Hiệp định vay vốn cho Dự án VRAMP.

Tổng mức đầu tư Dự án là 19,05 triệu USD (tương đương 440,38 tỷ đồng), trong đó, vốn vay WB là 16,75 triệu USD (tương đương 387,31 tỷ đồng) và vốn đối ứng là 53,07 tỷ đồng (tương đương 2,3 triệu USD), đều từ nguồn của Dự án VRAMP. Chi phí này chưa bao gồm 75 tỷ đồng tiền GPMB do UBND tỉnh Quảng Trị đảm nhận.

Tuy nhiên, đến cuối tháng 12/2022, UBND tỉnh Quảng Trị mới bàn giao khoảng 4,5 km cho đơn vị thi công, dẫn đến Dự án thực hiện dở dang, dừng thi công, vì thời hạn của Hiệp định vay vốn cho Dự án VRAMP từ WB đã kết thúc. Đồng thời, chi phí GPMB cũng tăng từ 75 tỷ đồng lên 345 tỷ đồng.

Vẫn còn nguy cơ dừng dự án

Cũng trong Công văn số 2000/UBND-KT, UBND tỉnh Quảng Trị cho biết, vào tháng 7/2022, Hội đồng Nhân dân tỉnh Quảng Trị đã ban hành Nghị quyết số 41/NQ-HĐND về việc điều chỉnh, bổ sung kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 – 2025 nguồn vốn ngân sách địa phương. Theo đó, Dự án Nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 9 sẽ được điều chỉnh vốn bố trí từ kế hoạch trung hạn 2021 – 2025 của địa phương là 345,355 tỷ đồng, đảm bảo đủ chi phí GPMB.

Lãnh đạo UBND tỉnh Quảng Trị cam kết sẽ bàn giao đoạn còn vướng mặt bằng tại huyện Cam Lộ (dài 0,6 km, với 55 hộ dân bị ảnh hưởng) trong vòng 4 tháng và đoạn còn vướng mặt bằng tại huyện Gio Linh (dài 7,89 km, với gần 500 hộ dân bị ảnh hưởng) trong vòng 18 tháng. Tuy nhiên, đây cũng chỉ là 2 trong số 3 điều kiện cần để “rã băng” Dự án Nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 9.

Ông Lê Đình Thọ, Thứ trưởng Bộ GTVT cho hay, để có thể tái khởi động Dự án sau 5 tháng bị “ngắt bầu sữa vốn”, nếu phương án bố trí vốn và thực hiện GPMB của UBND tỉnh Quảng Trị có tính khả thi, Bộ GTVT sẽ rà soát, trình Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh chủ trương đầu tư, bổ sung khoảng 449 tỷ đồng vốn ngân sách nhà nước trong kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021 – 2025 của Bộ thay cho vốn vay WB để hoàn thành Dự án.

Theo tính toán, ngoài nguồn vốn đối ứng 53,07 tỷ đồng đã được bố trí giai đoạn trung hạn 2021 – 2025, Dự án Nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 9 có khả năng tiếp tục sử dụng kế hoạch vốn trung hạn còn dư của Dự án Đầu tư xây dựng cầu dân sinh và Quản lý tài sản đường địa phương (LRAMP), khoảng 96 tỷ đồng.

Như vậy, để hoàn thành Dự án Nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 9, Bộ GTVT phải cân đối, bổ sung cho Dự án tối thiểu 308 tỷ đồng từ nguồn kế hoạch vốn trung hạn 2021 – 2025 đã được bố trí cho Bộ này.

“Trong trường hợp xấu nhất, vốn ngân sách trong kế hoạch 2021 – 2025 của Bộ GTVT không còn, Bộ GTVT sẽ báo cáo Thủ tướng Chính phủ dừng triển khai Dự án”, lãnh đạo Bộ GTVT cho biết.

Thông tin từ ông Nguyễn Xuân Trường, Giám đốc Ban quản lý dự án 3 (Cục Đường bộ Việt Nam), Dự án Nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 9 đã tạm dừng thi công kể từ ngày 1/1/2023.

“Chủ đầu tư đã yêu cầu các nhà thầu xây lắp hoàn trả các khoản tạm ứng (sau khi khấu trừ giá trị hoàn thành) để hoàn trả WB phần vốn vay không kịp sử dụng theo đúng yêu cầu của nhà tài trợ’, ông Trường nói.